İş Rotasyonu Nedir?
İlk işe başladığınızda öncelikle oryantasyon programına tabi tutulursunuz bu programla firmadaki bölümleri tanıyarak genel işleyiş hakkında bilgi sahibi olursunuz. Bazı firmalar işe aldıkları adayları bir süre sonra kendi iş alanlarının dışında iş rotasyonuna tabi tutarlar. Rotasyonun amacı adayın diğer bölümlerin iş süreçleri hakkında detaylı bilgiye sahip olarak yetkinliklerini artırmalarını sağlamaktır. İş rotasyonu her çalışan için yeni iş fırsatlarını da beraberinde getirir. Farklı bölümlerde belirli bir süre deneyim kazanan çalışanlar resmin bütününe hakim olurlar. Bunun yanı sıra şirket bağlılığı artan çalışan farklı iş arayışlarına girmeyerek bulunduğu firmaya katkı sağlamaya devam eder.
İş Rotasyonu Süresi Ne Kadardır?
İş rotasyonu süresi firmaya göre değişse de çalışanlar kendi işlerinde deneyim kazandıktan sonra rotasyona tabi olurlar. İş rotasyonu geçici bir iş değişikliği olup ideal olanı 3 ay ile 1 yıl arasında sınırlıdır. Firmalar çalışanlara farklı bölümlerde çalışma şansını sunarak işletme körlüğünün önüne geçmenin yanı sıra olası bir çalışan kaybı durumunda iş gücü yedeği de yapmış olurlar Böylece işin sürekliliği sekteye uğramaz. Kısaca rotasyon nedir sorusu hem işletme için hem de çalışan için “kazan kazan durumudur” olarak da cevaplanabilir.
İş Rotasyonu Ne Zaman Yapılır?
Son zamanlarda çalışan sirkülasyonun fazla olması işletme için kayda değer bir iş gücü yatırım maliyetini de beraberinde getirir. Eğitimlerle desteklenen çalışanlar işi bıraktıklarında iş sürekliliğinin sekteye uğraması söz konusudur. İç rotasyon nedir sorusu tam da bu noktada devreye giren ve işletmeler için doğru cevaplandığında maksimum fayda sağlayabilecek bir sorudur.
İşletmelerde iş rotasyonu çalışanları motive etmek için bir araç olarak da kullanılır. İş rotasyonu için belirli bir zaman yoktur. Çalışanlar hazır olduğunda ve bölümler müsait olduğunda her an yapılabilir. Kendi işinde deneyim kazanan çalışan aynı işi yapmaktan bir süre sonra sıkılabilir. Bu durum, eğer çalışan da istiyorsa, iş rotasyonu için iyi bir fırsattır. Ayrıca üst pozisyona yükselme yolu da kapalıysa motivasyonu daha da düşebilir. Bu gibi durumlarda işletmeler çalışanları bir süreliğine farklı görevlere getirerek farklı bölümlerde de bir üst pozisyona aday olabilme şansı tanırlar.
İş Rotasyonunun İşletmeye Katkıları Nelerdir?
İş rotasyonu nedir sorusu basitçe çalışanın farklı ya da aynı birimde bir süreliğine görevlendirilmesi olarak tanımlansa da çalışan ve işveren mutabakatı ile planlandığında oldukça başarılı bir stratejidir. Faydalarını aşağıdaki şekilde açıklamak mümkündür.
- İşletme ileride iş süreçlerine katkı sağlayabilecek yöneticiler yetiştirerek sürekli değişen piyasa koşullarında rekabet gücünün artmasına katkı sağlamayı amaçlar.
- Yüksek performansa sahip çalışanları motive etmek için önemlidir.
- Çalışanların yetkinlikleri geliştirilir ve başarılı oldukları alanlar tespit edilerek daha verimli oldukları alanlarda çalışma şansı verilir.
- İşten ayrılmalarda içerden personel sağlanarak iş sürekliliği sağlanır.
- Çalışanın aynı pozisyonda senelerce çalışmasının önüne geçilir ve yaptığı işe daha geniş bir perspektiften bakmak sağlanarak takım çalışması becerisi arttırılır.
- İşletmeler; farklı deneyimlere sahip olan çalışanlarla kriz dönemlerinde kriz ve risk yönetimi yapabilecek, problem çözme becerilerine sahip iş gücüne sahip olmayı amaçlarlar.
- İş tatminsizliği olan çalışanların motivasyonu artar böylece hızlı karar alarak farklı sorumluluk alanlarında görev alabilecek insan kaynağı yaratılır.
İş Rotasyonunun İşletme için Dezavantajları Nelerdir?
İş rotasyonu her ne kadar işletme için faydalı olsa da iyi yönetilmediği takdirde dezavantajlı durumu da gelebilir. Özellikle planlı olmayan uygulamalar her iki taraf için de başarısızlığa sebep olabilir. Bazı dezavantajları aşağıdaki gibidir.
- Planlanandan uzun sürmesi çalışanın motivasyonunu düşürebilir.
- Çalışanın istemediği ya da yetkin olmadığı bir alanda çalışmak durumunda kalması iş veriminin düşmesine sebep olabilir.
- Konfor alanından çıkmak istemeyen çalışana iş değişikliği yaptırılması süreci sekteye uğratabilir.
- Çalışan yeterince deneyimli değilse yeni görevinde başarısız olabilir.
- Hem çalışan hem de işletme için uygun olmayan bir zamanda yapıldığında çalışanın performansı düşebileceğinden süreç başarılı yönetilemeyebilir.
- Plansız ve yönetici onayı olmadan yapılan iş rotasyonları başarısızlıkla sonuçlanabilir.
- Çalışan uygulamaya işten çıkarılma, alt pozisyonda çalıştırılma gibi olumsuz anlamlar yüklediğinde de süreç sekteye uğrar.
İş Rotasyonu Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
İş rotasyonu özellikle uluslararası firmalar da çok fazla uygulanır. Birimler arası olabileceği gibi ülkeler arası görevlendirme de söz konusudur. İş rotasyonu yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibidir.
- Çalışana neden yapıldığı ve ne kadar süreceği hakkında bilgi verilmelidir.
- Çalışanın farklı bir işte görevlendirilme sonucunda ne gibi kazanımlar elde edebileceği paylaşılmalıdır.
- Farklı bir işte görev alma konusunda istekli olmayan çalışanların kaygıları azaltılmalıdır.
- Çalışacağı iş kolu hakkında yeterli bilgi verilmeli, gerekli ön eğitimleri alması sağlanarak yetkinlik ve deneyim kaygısı azaltılmalıdır.
- Gerekli durumlarda mentörlük verilerek yeni pozisyona oryantasyonu sağlanmalıdır.
- İş rotasyonunun çalışanın kariyerine olumlu katkı yapması yönünde planlama yapılmalı, sonraki hedef görüşmeleri tamamlanmalıdır.
İş Rotasyonu Kullanım Amaçları
İş rotasyonunun en büyük faydası istihdamın arttırılmasıdır. Farklı pozisyonlarda görev alan çalışanların piyasada iş bulma şansları daha fazladır. Diğer yandan işletmeler, insan kaynağı yönetimi, kariyer planlaması, kariyer yönetimi ve eğitim gibi farklı amaçlarla da iş rotasyonunu kullanırlar. Bazı farklı birimlerde görevlendirmeler isteğe bağlı yapılırken bazıları ise zorunludur. Bununla birlikte iç, proje bazlı, ya da yatay gibi farklı uygulamaları da mevcuttur. Özellikle zorunlu rotasyon nedir sorusu çalışanlar için kritik sorulardan biridir. Kamuda çalışanlarda sıklıkla karşılaşılan bu rotasyon türünde çalışan belirli bir süre farklı bir göreve gitmek zorundadır. Bu tür rotasyonlarda gönüllülük söz konusu değildir. Dolayısıyla iş rotasyonu kullanım amacı çalışana farklı deneyimler kazandırarak işletmeye maksimum katkı sağlamasını hedeflese de uygulamalar firmadan firmaya değişebilir. Genel çerçeveden ele alındığında iş rotasyonunun amaçlarını aşağıdaki şekilde detaylandırmak mümkündür.
İşveren İçin İş Rotasyonu Ne Anlama Gelir?
- Esnek iş gücüne sahip olmak: İşletmelerde en büyük sıkıntılardan biri birimler arası entegrasyonun olmamasıdır. Bu durum sadece kendi departmanının işine öncelik veren genel şirket hedefleri hakkında bilgi sahibi olmayan çalışanları da beraberinde getirir. Esnek iş gücüne sahip olmak isteyen işletmeler çalışanlarını farklı birimlerde görevlendirerek firmayla ilgili her türlü detaya hakim, birden fazla iş becerisine sahip iş gücü yaratarak rekabet güçlerini arttırırlar.
- Verimliliği arttırma: Verimliliğin iki ana ayağı çalışan motivasyonu ve çalışan yetkinliğidir. İş rotasyonu aracılığıyla hem çalışan motivasyonu hem de yetkinliği desteklenir. Böylece işletme verimliliğinin arttırılması hedeflenir.
- Departmanlar arası öğrenme: İşletmelerde “öğrenen organizasyonlar” kavramı oldukça önemlidir. Çalışanlar farklı birimlerde görev alarak öğrendikleri bilgi ve deneyimleri birbirleriyle paylaşırlar.
- İş kazalarının ve devamsızlıkların önüne geçme: Özellikle mavi yaka çalışanın olduğu fabrikalarda sürekli aynı işi yapan çalışanlarda farklı hastalıklar gelişir. Bu da bazı durumlarda devamsızlık sonucu iş sürekliliğinin sekteye uğraması anlamı taşır. İş rotasyonu çalışanların farklı işlerde çalışmasına olanak tanıyarak işgücü kayıplarının önüne geçmeyi hedefler.
Çalışan için İş Rotasyonu Ne Anlama Gelir?
- Çalışanın kişisel gelişiminin arttırılması: Birçok büyük işletmede “yetenek yönetimi” söz konusudur. İş rotasyonu ile çalışanın var olan yeteneği pekiştirilirken hem teknik hem de yönetimsel becerilerinin gelişimi sağlanır.
- Kariyer planlama: Çalışanlarla zaman zaman kariyer planlaması üzerine konuşularak ve bu alanda gelişimi desteklenerek çalışan iş rotasyonu ile hedeflenen plana hazır hale getirilir.
- İşletmeler için yönetici ve yönetici adayı yetiştirme: İş rotasyonunun diğer bir amacı da işletmeler için yönetici yetiştirmektir. Farklı birimlerde görevlendirilme ile çalışanların yönetimsel yeteneklerinin geliştirilmesinin yanı sıra organizasyonun politikası hakkında daha fazla bilgi edinmeleri sağlanır. Ayrıca değişim yönetimi, risk yönetimi gibi alanlarda da gelişimleri sağlanır.
- Çalışanın potansiyelini ortaya çıkarma: İş rotasyonu ile çalışanların güçlü ve zayıf yönlerini görerek güçlü oldukları alanda görevlendirme yapmak mümkündür. Çalışanlar farklı alanlarda deneyim kazandıklarında gerçek potansiyellerinin ne olduğunu görme imkanı yakalarlar.
- Bölümler arası iletişimde olma: İş rotasyonu ile çalışanın firmaya entegrasyonu sağlanır. Farklı bölümlerle iletişim halinde olan çalışan farklı birimlerle empati kurmaya başlar. Bu da çatışmanın önüne geçerek iş verimliliğini arttırır.
- Motivasyon ve iş tatmini: Yeni bir gelişim alanı bulan çalışanın motivasyonunun arttığı bir gerçektir. Bununla birlikte sürekli yaptığı işin monotonluğundan kurtulduğu için yaratıcılığını da gösterebileceği bir alanda çalışma iş tatminini de beraberinde getirir.
- Kuruma bağlılık: Çeşitli eğitim ve organizasyonlara katılan çalışan kendini değerli hisseder. İş rotasyonu da çalışan bağlılığı arttıran bir uygulamadır.
